Het is krap op de arbeidsmarkt en Nederland heeft een hoop openstaande vacatures. Alleen is er een redelijke mismatch tussen vraag en aanbod. Iets wat de komende jaren alleen maar erger wordt. Hoe lossen we dat op? Wie kan dat fixen? En welke rol heeft de loopbaanadviseur?

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de universiteit van Tilburg, schreef afgelopen juni een interessant artikel in het Financieele Dagblad (FD): Iedereen krijgt last van het personeelstekort. Hierin deed hij onder andere uit de doeken welke sectoren met krapte kampen. Niet verrassend zijn dat ICT, zorg, onderwijs en technische sectoren zoals installatie en bouw. Die krapte kunnen we o.a. oplossen met zij-instroom volgens Wilthagen. Denk aan werklozen, gepensioneerden en arbeidsmigranten. Maar ook werkende mensen uit andere sectoren kunnen dat schrijft hij.

Meer leerwerk-trajecten

Wilthagen moedigt dus mobiliteit aan van sectoren waar niet veel werk is naar sectoren waar de krapte groter wordt. Dat je daarvoor goed in beeld moet brengen wat de vaardigheden van mensen zijn die naar een andere sector schuiven, wordt natuurlijk ook vermeld door de hoogleraar. Een ongekende rol voor de loopbaancoach die om te helpen de krapte terug te dringen dit goed op het vizier moet hebben en migratie zo kan stimuleren. Een nog grotere rol heeft de overheid. Ook dit kaart Wilthagen aan. Met leerwerk-trajecten, compensatie bij loonterugval en zekerheid via een vast contract moet de overheid regelen dat mensen ook echt de overstap kunnen maken. Ik ben het heel gloeiend met Wilthagen eens, maar mis ook een heel klein punt.

Mensen die re-integreren kunnen krapte oplossen

Bovenstaande is vooral bestemd voor mensen die “wel eens iets anders willen” en op zoek kunnen naar hun talent. Niks mis mee en het animo daarvoor is ook groot merk ik dagelijks bij Jobport. Bij deze groep kan je als loopbaanadviseur kijken of iemand past in een sector waar de krapte groot is en de komende tijd zal blijven. De groep die niet heel specifiek wordt genoemd in het artikel zijn de mensen die moeten re-integreren door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Die zitten door de Wet verbetering poortwachter vast aan de kortste route naar arbeid. Ook voor die groep is het zaak om te kijken of die terecht kunnen in een sector met krapte.

Een krapte beroep is ook kortste weg naar arbeid

Mensen die re-integreren, kunnen een aandeel hebben in de oplossing van het probleem. Het voordeel is dat een 'krapte beroep' ook vaak de kortste weg naar arbeid is. Daar zijn immers de baangaranties, en daar worden vaker opleidingen vergoed. Redenen genoeg voor een loopbaancoach om deze groep mensen als mogelijk te migreren naar een sector die zit te schreeuwen om arbeidskrachten. De arbeidsmarktanalyse, bekend van NL leert door, kan daarbij helpen. Die geeft een complete analyse van de vijf gekozen richtingen van iemand die werk zoekt. Hierin is o.a. meegenomen hoeveel vacatures er in de gekozen richting zijn en wat de trend is voor het aantal. Dat wil zeggen of het toeneemt, afneemt of gelijk blijft.

Een enorme rol voor ouders

Iets anders waar ik me ook recht achter Ton Wilthagen schaar, is dat ouders een rol hebben bij de oplossing van de krapte op de arbeidsmarkt. “Het aandeel leerlingen dat kiest voor een zogenoemd N-profiel (natuur) op de havo neemt bijvoorbeeld verder af”, schrijft Wilthagen in het FD, “evenals het aandeel leerlingen bètatechniek binnen het vmbo t. Dit heeft een negatief effect op de doorstroom naar het technische beroepsonderwijs (mbo-4/hbo).” En dan de mooiste zin: “De kunst is om studiekiezers op het juiste spoor te zetten.” Scholen moeten volgens Wilthagen duidelijkere leerroutes uitzetten en ouders moeten o.a. beter worden geïnformeerd."

‘Hoe hoger de functie, hoe hoger het salaris’ gaat verdwijnen

Ik denk dat andere schoolroutes en beter geïnformeerde ouders zeker heel veel effect gaan hebben. Je zou voor de eerste kunnen opperen dat de havo meer praktijkgericht moet worden om het probleem op te lossen. En wat betreft de ouders: zij zijn ontzettend belangrijk bij de studiekeuze van hun kind. Zij kunnen hen wijzen op wat banen zijn van de toekomst, en vooral ook wat bij hen past. Ik heb zelf 2 jonge kinderen en neem die rol serieus. Ik wil nog iets aan de wijze woorden van Wilthagen toevoegen. Het idee “hoe hoger de functie, hoe hoger het salaris” gaat verdwijnen en is misschien zelfs al aan het verdwijnen. Kinderen naar het hoogste advies stuwen, betekent niet per definitie meer aanzien, later meer salaris en zeker ook niet “later meer plezier in het werk”. Dit is mijn tip voor iedereen die kinderen heeft. Dus, coaches, ouders, en alsjeblieft ook overheid: neem je rol voor de oplossing van de krapte op de arbeidsmarkt serieus. Misschien een goed voornemen voor 2022!