Eerdere inzet arbeidsdeskundige heeft veel voordelen

Meestal duurt het in een spoor 1 traject 10 maanden voordat een zieke werknemer en z’n werkgever met een arbeidsdeskundige om de tafel gaan zitten. Doe je dit al na 3 maanden, dan kom je vaak tot hetzelfde resultaat. Dat levert dus 7 maanden winst op. Niet te lang wachten heeft bovendien nog meer voordelen. In gesprek met Jan Hulleman, arbeidsdeskundige en algemeen directeur van Elabo.

Jan Hulleman en Martijn Brinkman (Elabo) bekeken een paar jaar geleden ruim 4000 dossiers van hun 7 grootste doorverwijzers. Uit dit onderzoek bleek dat in iets meer dan driekwart van de gevallen pas na 10 maanden een arbeidsdeskundige werd ingeschakeld. Zo’n 39% deed dat tussen de 10 en de 12 maanden en iets meer dan 37% zelfs pas tussen de 12 en 24 maanden. Slechts een kleine 10% schakelde al gedurende het eerste half jaar een arbeidsdeskundige in. Precies de periode waarin volgens Hulleman de arbeidsdeskundige het beste ingezet kan worden. Het Impact Centre van de Erasmus Universiteit kwam in de pilot ‘Vroegtijdige inzet arbeidsdeskundige werkt’ tot een soortgelijk of misschien zelfs verdergaand oordeel: Inzet van een arbeidsdeskundige voor 6 maanden loont. Waarom gebeurt dit dan toch niet?

Wachten op arbo-arts

De arbeidsdeskundige kijkt in spoor 1 welke mogelijkheden een zieke werknemer heeft om terug te keren bij de eigen werkgever. Daarbij houdt hij rekening met de beperkingen die de arbo-arts opgeeft. Die speelt volgens Hulleman een rol bij de late inschakeling van een arbeidsdeskundige. “Een werkgever wacht vaak op de medische eindevaluatie van een arbo-arts. Die komt meestal rond de eerstejaars evaluatie. Een zieke werknemer zit dan al vaak aan het einde van zijn spoor 1-traject.” Het Impact Centre Erasmus voegt in de pilot nog andere redenen aan de vertraging toe. Veel werkgevers weten niet goed wat een arbeidsdeskundige oplevert, stellen ze. Verder geven ze als reden “De procesmatige begeleiding waarin de nadruk ligt op het volgen van de stappen van de Wet verbetering poortwachter”. Hulleman beaamt dat bij werkgevers onduidelijkheid heerst over wat een arbeidsdeskundige nou kan en doet. “Een werkgever denkt vaak dat als iemand zijn werk niet meer kan doen, hij niet meer geschikt is voor het bedrijf. Dit speelt ook een rol. Een functie aanpassen aan een werknemer is een andere manier van denken die ze niet automatisch gewend zijn.”

Regie naar je toetrekken

Uit het genoemde onderzoek van Hulleman en Brinkman blijkt dat wachten op een medisch eindoordeel geen positief effect heeft. Zij keken met name naar het arbeidsongeschiktheidspercentage. “De beste resultaten in daling van het arbeidsongeschiktheidspercentage worden geboekt indien de verwijzing voor het Arbeidsdeskundig onderzoek tussen de 4 en 9 maanden ligt na eerste ziektedag”, melden ze in hun rapport. Hulleman benadrukt de voordelen die het heeft om al vroeg de arbeidsdeskundige bij een case te betrekken. “Als je vroeg met werknemer en werkgever om de tafel zit, zijn de dingen vaak nog in ontwikkeling. Juist dan kun je er beter op inspelen. Er zijn dan kansen voor de werknemer die je kan pakken en anders mist. Je kunt sneller samen optrekken, een re-integratieplan formuleren. Als de situatie verandert kun je uiteraard de Functie Mogelijkheden Lijst gewoon aanpassen.” Hulleman pleit er daarom voor dat bijvoorbeeld arbeidsdeskundigen, maar wellicht ook loopbaanadviseurs en werkgevers de regie meer naar zich toetrekken en zelf eerder tot actie overgaan.

Eerder spoor 2 inzetten

Niet alleen win je maanden en mogelijkheden als iemand binnen een eigen plek blijkt te kunnen terugkeren volgens Hulleman. Je ziet ook sneller wanneer dat niet kan. “Als nou blijkt na 3 maanden dat er geen terugkeer mogelijk is bij de eigen werkgever, dan kun je al vervroegd spoor 2 inzetten.” Een volgens Hulleman betere oplossing dan nog een half jaar wachten op een zelfde eindoordeel. Ook psychisch ziet hij daar voordelen in.“Je ziet vaak dat het loslaten van werk bij het bedrijf waar mensen werken lastig is in spoor 2 trajecten. Hoe eerder hier duidelijkheid over is, hoe beter voor iemand.”

Tegemoetkoming aan loopbaanadviseur

De functie van de arbeidsdeskundige zit ‘m met name in spoor 1. Wat betekenen bepaalde klachten voor de belastbaarheid van iemand en wat houdt dat zodoende in voor zijn werk? “Door er op een arbeidsdeskundige manier naar te kijken, maak je het kader beter. Je komt tot een duidelijke conclusie van wat iemand kan. Die arbeidsmogelijkheden kun je vervolgens gebruiken als uitgangspunt bij de bespreking over 'wat vind ik leuk'?” Elabo heeft met Keerpunt de tool FunctieLab ontwikkeld. “De tool maakt het palet aan arbeidsmogelijkheden breder. Een arbeidsdeskundige noemt soms een beperkt aantal functies. Uit FunctieLab komt meestal meer”, aldus Hulleman. “Dit is een tegemoetkoming naar de loopbaanadviseur. We hopen dat het de lacune opvult van de overgang van arbeidsdeskundige naar loopbaanprof.”

FunctieLab is ontwikkeld door Elabo en Keerpunt. Jobport biedt deze tool aan sinds zomer 2019.

Op 2 en 3 februari geeft Jobport samen met Elabo een training over FunctieLab. Heb je interesse dan kan je je hier opgeven.